Westerse astrologie

Westerse astrologie verwijst naar astrologie zoals beoefend in het westen, waarvan de basis gezocht dient te worden in de Tetrabiblos van Claudius Ptolemaeus uit de 2de eeuw. Dit werk steunt dan weer op voorafgaande hellenistische tradities en uiteindelijk op de Babylonische astrologie. Een typisch kenmerk van de westerse astrologie is dat ze beroep doet op de constructie van een horoscoop die voor een bepaalde plaats op een bepaald moment geldt, en waarbij hemellichamen zoals Zon, Maan en planeten worden ingetekend.

Westerse astrologie kent een rijke en lange traditie. Het belangrijkste westerse astrologieboek is rond 200 na Christus geschreven door Claudius Ptolemaeus, een Grieks-Egyptische astronoom. Hij schreef vier boeken over de invloed van de ‘sterren’, samen bekend als de ‘Tetrabiblos’, waarin hij de grondbeginselen beschrijft van de astrologie. Vanaf de 4e eeuw braken donkere dagen aan voor de astrologie, want de tot christen bekeerde keizer Constantijn verklaarde de astrologie in het jaar 333 tot ‘duivelse praktijk.’ Pas na haar ‘herontdekking’ in de 12e eeuw door Arabische en Perzische geleerden en kabbalisten die de oorspronkelijke Griekse teksten bestudeerden, vertaalden naar het Latijn en in Europa introduceerden, begon zij aan een nieuwe indrukwekkende opgang. Tijdens de renaissance bestudeerden wetenschappers, filosofen, astronomen en medici de astrologie en brachten haar in verband met andere wetenschappen zoals de geneeskunde. De astrologie kende een ware bloeiperiode. Op alle grote universiteiten werd zij onderwezen als een soort allesoverkoepelende wetenschap en in deze periode werd zij zelfs door de kerk getolereerd. Met de opkomst van de natuurwetenschappen vanaf de 17e eeuw werd de astrologie opnieuw als bijgeloof, pseudowetenschap of occultisme verworpen. Tegenwoordig kent de astrologie vooral veel interesse als populaire horoscooprubriek in tijdschriften en andere media, alhoewel dit niet veel meer met echte astrologie te maken heeft.

De Zodiac

De zodiak of ‘dierenriem’ is een denkbeeldige gordel waarlangs de zon, de maan en de planeten zich in de loop van het jaar lijken voort te bewegen. In die zone liggen de twaalf dierenriemtekens (ook sterrenbeelden genoemd). Astrologen begonnen betekenis toe te kennen aan deze tekens en de hemellichamen die zich erin bevonden. De meeste westerse astrologen maken gebruik van de tropische dierenriem die begint met Ram, het teken op het noordelijk halfrond waarin de zon tijdens de lente-equinox omstreeks 21 maart opkomt.

Door een fenomeen dat precessie van de equinox heet, veroorzaakt door het ’tollen’ van de aarde om haar as, is er een langzame verschuiving (in een cyclus die 25000 jaar duurt) waardoor de tekens van de tropische zodiak niet meer overeenkomen met de aardse seizoenen en de kalender. Vandaar dat er astrologen zijn die verkiezen gebruik te maken van de siderische zodiak waarbij de posities van de sterrenbeelden overeenkomen met de actuele stand van zaken.

De twaalf tekens

In de hedendaagse astrologie symboliseren de twaalf tekens twaalf basis-persoonlijkheden of karakteristieke wijzen van uitdrukking. Deze twaalf tekens worden verdeeld onder 4 elementen: vuur, aarde, lucht en water. Vuurtekens en luchttekens worden als mannelijk beschouwd, terwijl water en aarde vrouwelijk zijn. Een andere verdeling is die tussen hoofdtekens, vaste tekens en beweeglijke tekens.

Teken Heerser Element Kruizen Wanneer (ca.)
Ram Ram Mars Vuur Hoofd 21 maart tot 19 april
Stier Stier Venus Aarde Vast 20 april tot 20 mei
Tweelingen Tweelingen Mercurius Lucht Beweeglijk 21 mei tot 20 juni
Kreeft Kreeft Maan Water Hoofd 21 juni tot 22 juli
Leeuw Leeuw Zon Vuur Vast 23 juli tot 22 aug.
Maagd Maagd Mercurius Aarde Beweeglijk 23 aug. tot 22 sept.
Weegschaal Weegschaal Venus Lucht Hoofd 23 sept. tot 22 okt.
Schorpioen Schorpioen Mars + Pluto Water Vast 23 okt. tot 21 nov.
Boogschutter Boogschutter Jupiter Vuur Beweeglijk 22 nov. tot 21 dec.
Steenbok Steenbok Saturnus Aarde Hoofd 22 dec. tot 19 jan.
Waterman Waterman Saturnus + Uranus Lucht Vast 20 jan. tot 19 feb.
Vissen Vissen Jupiter + Neptunus Water Beweeglijk 20 feb. tot 20 maart

Hoe belangrijk een teken in iemands horoscoop is, hangt af onder meer van de hoeveelheid planeten in dat teken of bijvoorbeeld de ascendant in dat teken valt en zo verder. Een teken dat niet prominent aanwezig is in iemands horoscoop zal bij de interpretatie weinig rol spelen en, naar analogie, geen actieve rol spelen in iemands persoonlijkheid. Aan de andere kant zal iemand bij wie de Zon en de Maan in Kreeft staan sterke karakteristieken vertonen van dat sterrenbeeld. Eigenlijk is dit een van de belangrijkste astrologische regels die nooit uit het oog verloren mogen worden; het opzoeken van de accenten in de vorm van planeetclusters, sterke aspecten (hoeken die planeten met elkaar maken), sterk geplaatste planeten en andere krachtige indicatoren helpen de interpretatie in de goede richting. Het komt er eigenlijk op neer om door de bomen het bos te kunnen zien.

De planeten

In de moderne westerse astrologie representeren de planeten primaire energieën (driften) en impulsen van de menselijke psyche. Als zodanig worden ook, in tegenstelling tot de astronomie, Zon en Maan tot de ‘planeten’ gerekend, alsook dwergplaneten als Pluto en Ceres.

Elke planeet is heerser over een, soms twee tekens, en met dat teken heeft ze de meeste affiniteit en zal ze binnen de context van de horoscoop ook aan belang en kracht winnen. Zo zal Mars, die zich als energie het best in Ram thuisvoelt, zwak geplaatst zijn in het tegenoverliggende teken Weegschaal. En omgekeerd zal Venus, heerser van Weegschaal en Stier, verzwakt werken in Ram en Boogschutter (dat tegenover Stier ligt in de horoscoop.)

De klassieke planeten

De ‘Ouden’ zagen deze planeten als een soort zwervende goden en gaven hen in de loop van de geschiedenis bepaalde kenmerken en kwaliteiten. Ook Zon en Maan, die ook ‘de lichten’ genoemd worden, maakten deel uit van de astrologische planeten, die allen bij heldere hemel of met geringe vergroting met het oog te observeren waren. Hedendaagse klassieke astrologen noemen Mercurius, Venus en Mars de ‘persoonlijke planeten’, die iemands meest persoonlijke energieën symboliseren, en de verder afgelegen planeten Jupiter en Saturnus beschouwen zij ook als aspecten die te maken hebben met iemands functioneren in de maatschappij. Een wat aparte positie nemen Zon en Maan in, die te maken hebben met het Zijn (de existentie, hoe iemand zichzelf ziet) en het voelen (het emotionele aspect) van een persoon. In Jungiaanse termen staat de Zon voor het archetype van de vader, en de Maan als archetype van de moeder (zie ook psychologische astrologie).

De onderstaande toewijzing van een heerser aan elk teken is de traditionele. Sinds de ontdekking van de ’transsaturnale’ planeten Uranus, Neptunus en Pluto (nu dwergplaneet) zijn enkele heerschappijen gewijzigd, zodat bijvoorbeeld Mars nu heerser is van Ram en Pluto heerser van Schorpioen.

De zeven planeten van de klassieke westerse astrologie zijn de volgende:

Planeet
Zon Zon Heerser van het teken Leeuw
Maan Maan Heerser van het teken Kreeft
Mercurius Mercurius Heerser van het teken Tweelingen en Maagd
Venus Venus Heerser van het teken Weegschaal en Stier
Mars Mars Heerser van het teken Ram en Schorpioen
Jupiter Jupiter Traditionel heerser van het teken Vissen en Boogschutter
Saturnus Saturnus Heerser van het teken Steenbok en Waterman

Moderne planeten

Dit zijn de planeten die in de moderne tijd zijn ontdekt, en die westerse astrologen betekenissen hebben toegewezen. Het gaat om Uranus, Neptunus en Pluto, de planeten voorbij Saturnus die pas door de uitvinding van sterke telescopen voor het eerst werden waargenomen. Deze planeten representeren door hun trage beweging eerder generatieaspecten (zoals trends, maatschappelijke evoluties) in de horoscoop, terwijl Ceres – indien bij de astrologische interpretatie betrokken – vanwege de nabijheid eerder als persoonlijke factor wordt beschouwd.

Planeet
Uranus Uranus Heerser van het teken Waterman
Neptunus Neptunus Heerser van het teken Vissen
Pluto Pluto Heerser van het teken Schorpioen
Ceres Ceres (Mede)heerser van het teken Stier

Maansknopen

Maansknopen zijn eigenlijk punten waarop de maan op haar pad de ecliptica (baan van de zon) kruist. De noordelijke maansknoop markeert dan de plaats waar de maan van zuid naar noord ‘oversteekt’, de zuidelijke andersom.

Maansknopen worden door heel wat astrologen in de analyse van de horoscoop opgenomen. Ze worden vaak in verband gebracht met karmische lessen, waarbij de noordelijke maansknoop staat voor het te bereiken karmische doel in het huidige leven, en de zuidelijke verwijst naar verleden levens en verworven talenten. Anderen, waaronder de school van Ebertin, zien er eerder het principe van samenwerking en vereniging in. Zo zal bijvoorbeeld iemand wiens Maan in de horoscoop conjunct (naast) de noordelijke maansknoop staat een bijna instinctieve behoefte (Maan) hebben aan samenwerking en een hechte band met anderen (noordelijke maansknoop).

Teken Naam
Noordelijke maansknoop Noordelijke maansknoop
Zuidelijke maansknoop Zuidelijke maansknoop

De horoscoop

De horoscoop waar de westerse astroloog mee werkt, is een soort kaart van het hemelgewelf voor een bepaalde plaats en tijd. Het moment waarop de horoscoop ‘getrokken’ wordt, is in geval van een geboortehoroscoop de geboorte van een mens. Dit precieze moment wordt in de astrologie betekenisvol geacht en wordt in verband gebracht met de plaats van planeten en andere hemellichamen. Zo ‘leest’ de astroloog op basis van vastgestelde regels de kaart die hij heeft geconstrueerd. In wezen gaat hij daarbij uit van de veronderstelling dat de ‘muziek der sferen’ – die elk moment anders klinkt – zal doortrillen in alles wat op dat moment geboren wordt. Anders geformuleerd: “Zo boven, zo beneden”. (zie Hermes Trismegistus). Een ‘modernere’ verklaring van het principe waar de astrologie van uitgaat is het door Jung geïntroduceerde begrip synchroniciteit, gelijktijdig optredende gebeurtenissen die als zinvol worden ervaren. Volgens dat principe ‘veroorzaken’ planeten niets, maar hebben ze deel aan hetzelfde unieke kosmische moment, waarvan alles doordrongen lijkt te zijn (dus ook een mens die op dat ogenblik geboren wordt).

Deze regels van de astrologie worden ook toegepast op andere zaken die ‘geboren’ worden, en waarvan een horoscoop van hun ‘ontstaan’ wordt gemaakt. Zo kan bijvoorbeeld van het begin van een onderneming ook een horoscoop gemaakt worden.

We onderscheiden onder meer deze soorten horoscopen al naargelang van hun object:

  • geboortehoroscoop: wordt berekend en getekend naar aanleiding van de geboorte van een mens
  • uurhoekhoroscoop: een zeer strak geregelde, voorspellende astrologische discipline, waarbij antwoorden op de meest verscheidene vragen worden gezocht. Het antwoord doet wat aan een orakelmethode denken, en is “ja”, “nee”, of “het is te vroeg om te antwoorden”.
  • electiehoroscoop: wordt opgesteld om keuzes te maken
  • relatiehoroscoop: om de relatie tussen twee partners te ‘doorlichten’
  • mundaanhoroscoop: probeert trends en gebeurtenissen op wereldniveau te voorspellen (beurs, ongelukken, aardbevingen e.d.)
  • solaarhoroscoop (of jaarhoroscoop): elk jaar keert de zon op iemands verjaardag op dezelfde positie terug als in de geboortehoroscoop. Daar leidt een astroloog de trends voor het nieuwe jaar uit af.

Op deze horoscopen kunnen dan voorspellende technieken worden toegepast, bekend onder de naam transits (de actuele planeten) of progressies (op basis van een wiskundige formule ‘vooruitgeschoven’ planeten).

Interpretatie

In de westerse traditie zijn de belangrijkste elementen bij het interpreteren van een horoscoop de volgende:

  • de positie van de planeten in de verschillende tekens; bijvoorbeeld: Zon in Waterman, Maan in Steenbok, Mercurius in Weegschaal enz.
  • de positie van de planeten in de huizen; bijvoorbeeld Zon in het 4de huis, Maan in het 3de huis, Mercurius in het 12de huis
  • de positie van de ‘hoeken’ van de horoscoop, dus de horizonlijn met ascendant en descendant, en de verticale lijn met Midhemel (MC) en Imum Coeli (IC), die respectievelijk overeenkomen met het begin van het 1ste huis (Asc), 7de huis (Desc), 10de huis (MC) en 4de huis (IC).
  • de hoeken die de planeten met elkaar maken, aspecten genoemd; bijvoorbeeld Mars opposiet Mercurius, Maan vierkant Saturnus, Zon driehoek Neptunus.
  • de positie van berekende astronomische punten punten zoals midpunten, de maansknopen, het gelukspunt en andere zogenaamde Arabische punten.
  • (soms): de positie van een aantal vaste sterren, waarbij er onderscheid gemaakt wordt tussen ‘gunstige’ en ‘ongunstige’ sterren.

Vaak begint de astroloog bij zijn analyse van de horoscoop met het zich vormen van een soort totaalbeeld, op basis van de kracht van de elementen en de kruizen. De kruizen zijn gebaseerd op een driedeling van de horoscoop: er zijn 4 hoofdtekens, 4 vaste tekens en 4 beweeglijke tekens. Dit geeft informatie over de manier dat de geborene zich in het algemeen opstelt en de dingen aanpakt. De elementen (vuur, aarde, lucht en water) zijn gebaseerd op een vierdeling van de horoscoop: er zijn 3 vuurtekens, 3 aardetekens, 3 luchttekens en 3 watertekens. Door het ’tellen’ van het aantal persoonlijke planeten in elk teken en na te gaan welk element het sterkst is vertegenwoordigd, verkrijgt de astroloog informatie over het basistemperament van de geborene: De 4 elementen

De verdeling van de elementen vuur, aarde, lucht en water wordt vaak bij de interpretatie betrokken. Elementen geven informatie over de ’temperamenten’:

  • Cholerisch / Vuur
  • Melancholisch / Aarde
  • Sanguinisch / Lucht
  • Flegmatisch / Water

Bron: Wikipedia